Bilgisayar mühendisliği, bilgisayar ve bilgisayar tabanlı sistemlerin yazılım ve donanımlarının tasarımı, gerçekleştirimi ve yönetimi ile ilgilenen bir bilim dalıdır. Bu kapsamda karmaşık sistem ve süreçlerin problem ve eksikliklerini anlayabilme, analiz edebilme, en doğru çözüm yolunu saptayabilme ve bu çözümü bilişim teknolojilerinin sunduğu olanakları kullanarak en uygun şekilde çözebilme becerileri üzerine kuruludur. Günümüzde bilgisayar mühendisleri toplumsal hayatın ve iş dünyasının hemen her alanında kullanılan bilişim teknolojilerine hâkim, bu teknolojileri ve araçları kullanarak farklı problemlere özgün ve yeni çözümler tasarlayan, var olan çözümleri hızlandıran ve kolaylaştıran yeni teknolojiler geliştirerek bilişim dünyasına sunan bireyler olarak görülebilirler.
Bilgisayar mühendisliği, en genç mühendislik dallarından biridir. Köken olarak elektrik ve elektronik mühendisliği ve matematik ile yakından ilgili olmasına rağmen, yaşanan teorik ve teknolojik gelişmeler sayesinde son kırk yılda ayrı bir disiplin olarak gelişti. Geldiğimiz noktada yazılım mühendisliği, yapay zekâ mühendisliği ve veri mühendisliği gibi yeni mühendislik dallarının doğmasına da neden oldu. Bilgisayar mühendisliği, bilişim teknolojileri, matematik, bilim ve mühendislik teorileri ve ilkelerine dayanır ve bu teorileri ve ilkeleri, bilgisayar donanımı, bilgisayar yazılımı, bilgisayar ağları ve ilgili süreçlerin tasarımı yoluyla teknik sorunları çözmek için uygular.
Bu anlamda, bilgisayar mühendisleri, yaratılan en karmaşık ürünler olarak bilgisayar sistemlerini ve programlarını derinlemesine anlayan ve çok çeşitli amaçlar doğrultusunda bunları tasarlayabilen bireylerdir. Bu amaçlar, farklı biçimdeki verilerin işlenmesi, yapılandırılması ve yönetilmesi olabildiği gibi bilgisayar sistemlerinin akıllıca davranmasını sağlamak; iletişim ve çoğul ortam verilerini oluşturmak ve bunların kullanılmasını sağlamak da olabilir. Herhangi bir özel amaç ile ilgili bilgileri ortaya çıkartmak ve toplamak, farklı problemler için olası çözümler arasından en etkin çözümü bulmak da bu amaçlar arasındadır.
Bilişim teknolojileri alanının çok hızlı bir şekilde ilerlediği dikkate alınırsa bilgisayar mühendislerinin kariyerleri boyunca sürekli öğrenmeye açık mühendisler olmaları da olmazsa olmaz bir şarttır. Bu yeteneklerini geliştirmek için bilgisayar mühendislerine, eğitimleri boyunca birden fazla programlama dili, araç, paradigma ve teknoloji öğretilir ve bunlar arasındaki ilişkileri görmeleri sağlanır. Böylece bilgisayar mühendisleri kendi kendilerine yeni beceriler ve yetenekler kazanabilme noktasında donanımlı, kariyer gelişimlerini planlayan ve yönetebilen bireyler olurlar.
Bilgisayar mühendisleri, edindikleri teorik ve pratik bilgileri harmanlar. Bir başka deyişle, bilgisayar mühendisliği öğrencilerine, eğitimleri boyunca sadece iyi kod yazmaları öğretilmez, gerekli düzeyde teorik bilgiler de aktarılır. Böylece, onlar gerçek dünya problemlerini; bu teorik bilgileri özümsemiş, teori ile pratik arasındaki temel bağlantıları anlamış olarak çözerler. Bu doğrultuda kurgulanan lisans müfredatı, barındırdığı farklı laboratuvar dersleri ve ders projeleri ile bu becerileri mühendis adaylarına henüz eğitim aşamasında aktarmaya çalışır.
Burada önem verilen bir diğer konu, mezunlara sistem düzeyinde, en alt seviyeden en üst seviyeye bütüncül bir bakış açısı kazandırmaktır. Bilgisayar sistemlerinin tasarımı ve analizi, alt düzey donanım bileşenlerinden yazılım uygulamalarına kadar birden çok soyutlama düzeyinde düşünülmesini, bunlar arasındaki bağların iyi anlaşılmasını gerektirir. Bilgisayar mühendisleri, tüm bu farklı ayrıntı seviyelerine hâkimdirler.
Bilgisayar bilimi ve mühendisliğinin gelişmesinde kadınlar geçmişten günümüze önemli roller üstlendiler. Her yıl Ekim ayının ikinci Salı günü tüm dünyada kadınların bilim, teknoloji, mühendislik ve matematik alanlarındaki başarılarının kutlandığı gün adını dünyanın ilk bilgisayar programcısı Lady Ada Lovelace’dan alır. Bilgisayar programlama dilleri için ilk derleyiciyi ve ilk yüksek seviye programlama dillerinden biri olan Cobol’u Grace Hopper geliştirdi. NASA tarafından ay yüzeyine yapılan insanlı ilk uzay uçuşunun yapıldığı Apollo 11’in kritik uçuş sistemi yazılımını geliştirilen ekibin başında Margaret Hamilton vardı. 2019’un en heyecan verici haberlerinden biri olan Olay Ufku Teleskobu ile M87 galaksisinin merkezindeki karadeliğin görüntülenmesi Katie Bouman adlı genç bir bilgisayar bilimcinin de önemli parçası olduğu ekibin geliştirdiği algoritma sayesinde mümkün oldu. Bu örnekler daha da uzatılabilir. Bununla birlikte, günümüzde; bilgisayar mühendisleri arasında kadınların oranının toplumsal cinsiyet temsili açısından adil seviyeye ulaşması için elbette atılacak adımlar var. Bu durumun iyileştirilmesine yönelik farkındalık ve ilgiyi arttırmaya yönelik burs ve mentörlük programlarının sayısında son yıllarda ciddi bir artış görülüyor.
Bilgisayar mühendisleri ne okur, hangi konularda uzmanlaşırlar?Tasarlama becerisine sahip olmak tüm mühendisler için aranan ortak bir özelliktir. Tasarımdan ne kastedildiği tabi ki her mühendislik dalı için farklılaşır. Bir bilgisayar mühendisi için tasarım, modern bilgi işlem sistemlerinin ve bilgisayar kontrollü cihazların yazılım ve kısmen donanım bileşenlerinin oluşturulması ve bütünleştirilmesi anlamına gelir. Günümüzde neredeyse herkesin bilgisayarları günlük yaşamında kullandığı, bilgisayar sistemlerinin bilim, mühendislik, işletme, eğitim gibi birçok alanı önemli ölçüde etkilediği düşünülecek olursa bilgisayar mühendislerinin önlerinde çok farklı kariyer fırsatı bulunur.
Bilgisayar mühendisleri çoğunlukla endüstride; bilişim, finans, otomobil, havacılık, telekomünikasyon ve savunma gibi sektörlerde çalışırlar. Özellikle son yıllarda girişimcilik faaliyetleri kapsamında finansal destekler alarak fikirlerini gerçeğe dönüştürmek için kendi şirketlerini kuran mezunların sayısında da ciddi bir artış mevcuttur.
Bilgisayar mühendislerin büyük bir çoğunluğu yazılım alanında istihdam edilirler. Çalışma alanları aşağıda sadece bir kısmı sıralanan pek çok farklı özelleşmiş iş tanımını kapsayabilir:
- Yazılım geliştiricisi
- Donanım mühendisi
- Sistem yöneticisi
- Yazılım mühendisi
- Web geliştiricisi
- Veri tabanı yöneticisi
- Bilgi teknolojileri mimarı
- Ağ yöneticisi
- Sistem analisti
- Güvenlik analisti
- Yönetsel sistemler analisti
- Yapay zekâ mühendisi
- Mobil uygulama geliştiricisi
- Bulut bilişim mühendisi
- Bilgisayar oyunu geliştiricisi
- Veri bilimci ve mühendisi
Aykut Erdem (Koç Üniversitesi, Bilgisayar Mühendisliği Bölümü)
Erkut Erdem (Hacettepe Üniversitesi, Bilgisayar Mühendisliği Bölümü)
- Top careers in computer science, https://www.computerscience.org/careers/
- What can you do with a computer science degree, https://www.usnews.com/education/best-graduate-schools/articles/2019-05-02/what-can-you-do-with-a-computer-science-degree
- Women in computer science, https://www.computerscience.org/resources/women-in-computer-science/
0 Yorumlar:
Yorum Gönder